İmparatorluğun Kuirleri, Cumhuriyetin Özneleri:

Türkiye’de Kuir Tarihyazımı Politikaları

Tarihyazımı tüm dünyada ulus inşası projelerinde önemli bir rol oynamıştır, Türkiye de bu olgunun çarpıcı bir örneğini sunar. Cumhuriyetin ilk yıllarında (1923-1938) hükümet Osmanlı ve Türkiye tarihine ilişkin resmi bir anlatı yaratmaya koyulmuşken siyasal yelpazenin farklı noktalarından muhalifler de alternatif tarihsel anlatılar üretmiştir. Hem baskın hem de alternatif tarihyazımı projelerinde toplumsal cinsiyet ve cinsellik kilit öneme sahiptir.

Bu araştırma, bu dönemdeki kuir tarihyazımı ve arşivcilik politikalarını üç aydının eserlerine odaklanarak inceler: Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944), Reşad Ekrem Koçu (1905-1975) ve Rıza Nur (1879-1942). Proje, Osmanlı İmparatorluğu döneminde doğan ve ulus-devletin kuruluşuna tanıklık eden bu önemli kuir şahsiyetlerin, vatandaşlık ve aidiyet politikalarını müzakere ederken geçmişe dair nasıl alternatif ve kuir anlatılar ürettiklerini, bu anlatıların Marksist, yeni emperyalist ve faşist ideolojilere nasıl hizmet ettiğini irdelemiştir.

Bu süreçleri anlamak için proje çerçevesinde çok sayıda arşivde araştırma yürütülmüş, yazarların eleştirel biyografileri, yarattıkları metin ve performansların yakın okumasıyla birlikte ele alınmıştır. Türkiye’de kuir tarihyazımı ve arşivcilik üzerine ilk kapsamlı çalışma olan bu araştırma, ulus inşasının cinsel boyutlarına yeni bir bakış açısı getirmeyi hedeflemiştir. Proje, saha çalışması ışığında Türkiye tarihine ilişkin resmi anlatının yeniden tanımlanmasına yönelik bugünkü girişimleri ve kuir aydınların eserlerinin ülkedeki hem ana akım hem de alternatif tarihyazımı projeleri üzerindeki süregiden etkisini incelemiştir. Bu araştırma, Osmanlı ve Türkiye’ye ilişkin tarihyazımındaki popüler akımları, özellikle de sözlü tarih projelerinin cinsiyetlendirilmiş ve cinselleştirilmiş boyutlarını ve bunların güncel tarihsel adalet çabaları üzerindeki etkilerini de sorgulamıştır.